Hidroklorik Asit Hidroklorik asit, halk arasında tuz ruhu olarak bilinen ve hidrojen ile klor elementlerinden oluşmuş kimyasal bir bileşiktir. Normal basınç altında ve oda sıcaklığında gaz halinde bulunur. Günümüzde demir-çelik sektöründen, PVC üretimine, organik madde üretiminden gıda sektörüne kadar pek çok alanda kullanılır. Ancak, hidroklorik asit zehirli bir içeriğe sahiptir ve insan vücudu dahil pek çok yüzeyde hasara neden olabilir. Bu asitle işlem yapılırken çok dikkatli olunmalı ve gereken önlemler alınmalıdır. Hem toksik hem de tahriş edici etkisi vardır; ciltte yanıklara ve solunum sisteminde tahrişlere neden olabilir. Hidroklorik asit elde etmek için, önce hidrojen gazı elde edilmelidir. Hidrojen klorür normalde 110°C'de kaynar ve -27°C ile 32°C arasında erir. Hidroklorik Asidin Kimyasal Özellikleri Hidroklorik asit, HCl formülüyle gösterilen, bir klor atomu ve bir hidrojen atomundan oluşan bir bileşiktir. Bu bileşik, oda sıcaklığındaki bir litre suda yaklaşık 450 litre kadar yüksek oranda çözünmektedir. Diğer asitler gibi hidroklorik asit de belirli bir renk verir. Amonyak ve sodyum karbonat gibi bazlara güçlü bir şekilde tepki verir. Hidroklorik asit suyun içine damlatıldığında H+ iyonu verir. Demir, çinko, alüminyum ve magnezyum gibi metallere etki ettiğinde hidrojen gazı açığa çıkar. Bakır ile birlikte havanın oksijeni ile tepkimeye girse de hidrojen açığa çıkmaz. Hidroklorik asidin pas giderici etkisi de bulunmaktadır. Karbonatlar bu bileşikle tepkimeye girdiğinde karbondioksit açığa çıkar. Organik bileşiklerle etkileşim kurduğunda, klorlu ürünler elde edilebilir. Hidroklorik Asit Kullanım Alanları Hidroklorik asit, farklı alanlarda kullanılan inorganik bir asittir. Kullanıldığı alana göre asidin derişimi farklılık gösterir. Çeliğin dekapajı, inorganik maddelerin üretimi, organik bileşikler oluşturma, pH dengesinin sağlanması gibi pek çok alanda kullanılmaktadır. Sanayide petrol, reçine rejenerasyonu, kağıt, ilaç, boya, kimya, tekstil, metal klorür üretimi gibi alanlarda da kullanımı yaygındır. Çeliğin Dekapajı Hidroklorik asit, çeliğin temizlenmesi için yapılan dekapaj işleminde sıkça kullanılır. Önce demirin üzerindeki pas %18 derişimli hidroklorik asitle alınır ve daha sonra dekapaj işlemi gerçekleştirilir. Organik Bileşikler Elde Etmek PVC maddesi için üretilen Vinil klorid gibi organik madde üretiminde hidroklorik asit kullanılır. Bu alanda aktif karbon, askorbik asit, bisfenol A, polikarbonatlar gibi organik bileşikler elde edilebilir. Hidroklorik asitten elde edilen fosgen, I. Dünya Savaşı'nda kimyasal silah olarak kullanılmış bir organik maddedir. İnorganik Bileşiklerin Üretilmesi İnorganik bileşiklerin çoğunluğu asit-baz tepkimesiyle üretilmektedir. Bu süreçte hidroklorik asit önemli bir rol oynar. Demir klorür gibi maddeler bu etkiyle sudan ayrıştırılır ve su arıtma tesislerindeki pis suların temizliği sağlanır. Akü, pil gibi malzemelerin üretiminde de hidroklorik asit kullanılır. pH Kontrolünün Sağlanması Herhangi bir solüsyon içindeki bazik değerin düşürülmesi için hidroklorik asit kullanılır. Bu sayede solüsyondaki asit-baz değerleri değiştirilebilir. Havuz suyu, içme suyu, gıda ve ilaçlarda pH değerleri bu şekilde kontrol edilmektedir. İyon Alışverişinin Yenilenmesi İyon alışverişinin denetlenmesi ve yenilenmesinde yüksek kaliteli hidroklorik asit kullanılır. Reçine gibi maddelerin üzerinde bu şekilde işlemler yapılabilir. Diğer Kullanım Alanları Kimya sektöründe en önemli maddelerden biri olan hidroklorik asit, sanayi dallarının pek çoğunda kullanılan bir malzemedir. Ev temizliğinde, dericilikte, inşaat sektöründe de kullanılır. Kayaların içine enjekte edilen hidroklorik asitle, petrol araştırmaları yapılmaktadır. Gıda sektöründe de katkı maddesi yapımında kullanılır. |