Sönmüş Kireç Kullanımı ve Faydaları Nelerdir?

Sönmüş Kireç

Sönmüş kireç, sönmemiş kirecin su ile etkileşimi sonucu elde edilen kalsiyum hidroksit (Ca(OH)₂) bileşiğidir. Sönmemiş kireç, kuru ve akışkan bir formdadır ve CaO (kalsiyum oksit) olarak bilinir. CaO, doğrudan kullanılmaz; su ile işlem görerek sönmüş kireç haline getirilmesi gerekmektedir. Bu işlem sırasında ortaya çıkan ısı 300-400 dereceye kadar ulaşabilir. Reaksiyonun gerçekleşebilmesi için kirecin ağırlığının 1/3'ü kadar su gereklidir. Kirecin bu şekilde su ile işleme tabi tutulmasına "hidratasyon" adı verilir.

Kirecin Sönmesi Sırasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Kirecin sönmesi sırasında %100 oranında bir hacim artışı meydana gelir. Bu nedenle, kireç sönmesi sırasında kabarcıkların ve kaynamaların oluşması normaldir. Sönmemiş kireç, doğrudan kullanılmamalıdır çünkü bu işlem kullanıldığı yerde hacim artışına neden olarak hasara yol açabilir. Bu tür sorunların önüne geçmek için kireç, inşaat yapılacak yerdeki kireç havuzlarında en az 15 gün boyunca su ile reaksiyona girmelidir. Ayrıca, kirecin suyu doğru ayarlanmazsa, kireç su kaybederek tekrar CaO haline dönüşebilir. Bu nedenle, suyun azar azar verilmesi ve her kabarma işleminden sonra su miktarının tekrar ayarlanması gerekmektedir.

Kireç sönmesi tehlikeli bir işlem olduğundan, bu işlem alelade bir yerde yapılamaz. Kireç sönmesi, özel olarak hazırlanan kireç kuyularında veya fabrikalarda su püskürtme yöntemi ile gerçekleştirilir. İlkel kuyularda yapılan kireç sönmesi işlemi fazla su ile yapıldığından yağlı kireç olarak ortaya çıkar. Fabrikalarda sönmüş kireç ise Ca(OH)₂ adıyla ince toz halinde özel çimento torbalarında satılmaktadır. Bu torbalarda satılan kireçe "hidrate" ismi verilir.

Sönmüş Kireç Nerelerde Kullanılır?

İnşaatlarda, yol yapımında asfalt katkısı olarak, gaz beton üretiminde, kalsiyum silikat içeren tuğla üretiminde, harç ve sıva yapımında bağlayıcı olarak kullanılır. Asfalt dayanıklılığını artırarak asfaltın daha az nem tutarak soyulmasını engeller.
Madencilik sektöründe bakır, çinko, kurşun gibi cevherlerin pH değerlerini ayarlamada, demirin paletlenmesinde bağlayıcı olarak, altın madeninin kazanılmasında pH ayarlayıcısı olarak kullanılır.
Kağıt sanayinde kağıt atık sularında bulunan katıların çöktürülmesi işleminde kullanılır.
Kimyasal olarak kullanıldığı yerler ise hipo klorit üretimi, sitrik asit rafinasyonu, krom kimyasallarının üretiminde nötrleştirici özelliğinden faydalanılarak, propilen glikolin üretiminde kullanılır.
Baca gazındaki bazı ağır metallerin temizlenmesinde, baca gazında oluşan HCl'nin temizlenmesinde faydalanılır.
İçme suyu arıtmak için, sudaki karbonat sertliğini gidermek için, asidik suların nötrleştirilmesi için, sudaki pH seviyesini artırmak için ve bazı bakteri ve enfeksiyonların yok edilmesi amacı ile kullanılır.
Atık sularda ise katı maddelerin çökeltilmesinde, atık sudaki fosfor ve azotun giderilmesinde kullanılır.

Ekstra Bilgiler

Sönmüş kireç, sadece yukarıda belirtilen alanlarda değil, aynı zamanda tarımda da yaygın olarak kullanılır. Toprak pH'ını düzenlemek ve bitki gelişimini teşvik etmek için kireç uygulanır. Ayrıca, gıda endüstrisinde de kireç, bazı gıda ürünlerinin işlenmesinde kullanılır.

Sönmüş kirecin doğru kullanımı ve dikkatli bir şekilde uygulanması, hem inşaat projelerinin hem de endüstriyel süreçlerin verimliliğini artırır. Bu nedenle, sönmüş kireç kullanırken güvenlik önlemlerinin alınması ve doğru prosedürlerin izlenmesi önemlidir.