Ürik asit yüksekliği, ürik asit herkesin kanında belirli oranda bulunur. Bu değerin fazla olması sağlık bakımından sakıncalıdır. Kandaki ürik asit oranının tespit edilmesinde kullanılan bir laboratuvar testi bulunmaktadır. Ürik asit yapımı vücutta bazı nükleik asit bileşenleri daha çok pürinlerin metabolizmasıyla alakalıdır. Pürinlerin parçalanmasıyla ortaya çıkan son ürün ürik asittir. Ürik asit kanda monosodyum tuzu şeklinde ya da bazı proteinlere bağlı şekilde bulunur. Fazlası daha çok böbreklerden, az miktarı bağırsaklardan atılır. Kanda bulunan ürik asit oranı, bunun bağırsak ve karaciğerde yapılması ve böbreklerden atılması arasındaki uyumu gösterir. Besinlerin ürik asit içeriği kandaki miktarı değiştirebilir. Yetişkin sağlıklı kişilerdeki ürik asit miktarı ortalama 750-1500 mg kadardır. Bunun %45-75 kadarı her gün yenilenir. Erkeklerde bu değer 4-7 mg / 100 mi, kadınlarda 3,6-5 mg / 100 mi kadardır. Kandaki ürik asidin miktarındaki değişmeler hastalıklara bağlı olabilir. Bu vücuttaki organlarda hasarlara neden olur.

Ürik asit miktarının saptanması için, kişiden birkaç damla kan alınır. Bu test yapılmadan önce kişi 10-12 saat yemek yememiş olmalıdır. Daha önceden 2-3 gün kadar pürin içeriği olan besinler tüketilmemeli, alkol azaltılmalı, yağlı gıdalar az tüketilmelidir. Ayrıca bir gün önceden kortizon, iltihap giderici ilaçlar, C vitamini, glikoz alımı kesilmelidir. Bunlar kanda bulunan ürik asit seviyesini etkileyebilir. Bu testin yapılması özellikle gut hastalığının tanısında ve tedavisinde önemlidir. Ancak lösemi, kansızlık, lenf kanserleri, hipertiroidizm gibi bazı rahatsızlıklarda da kanda ürik asit yüksekliği meydana gelir.

Bunun için 24 saatte vücuttan atılan idrar oranıyla kanda ve idrardaki ürik asit miktarının saptanması gerekir. Bu testle böbreklerin ürik asit atma yeteneği de değerlendirilir. Sağlıklı kişilerde bu değerler dakikada 7-12 cc kadardır. Ürik asit klirensi böbreklerin hasar gördüğü hastalıklarda azalır, ürik asit atımını sağlayan ilaçlar verildiğinde, nefrozlarda, kemik iliğiyle ilgili hastalıklarda ise artar. Gut hastalığı ise böbrek işlevlerinde bozulmaya neden olmadığından, ürik asit klirensi normal çıkabilir, bazen biraz artmış olabilir.

Genellikle idrarda bulunan ürik asit değerinin de saptanması gerekir. İdrardaki ürik asit miktarı, kişinin birkaç gün süreyle etsiz beslenmesinin sonunda alınan idrarda ölçülür. Sağlıklı kişilerde bu değerin günlük 280-560 mg arasında olması gerekir. Bu kullanılan tekniğe göre farklılık gösterebilir. Böbreklere bağlı olan ürik asit yüksekliğinde, idrardaki ürik asit azalır. Lösemi, Hemolitik kansızlık, bazı tümörlerde, iyileşme dönemindeki zatürrede, hücre yıkımı olduğunda, idrardaki ürik asit yükselir. Gut hastalığında böbreklerde bozulma yoksa, idrardaki ürik asit hastaların %25'inde kadar artar.

Kandaki ürik asit değerinin artması, böbreklerden ürik asit atılmasının yavaşlamasından ya da metabolizmada olan üretim artışından kaynaklanabilir. Sadece ürik asit miktarı yüksek besinlerin tüketilmesi kandaki değerlerin yükselmesine etkili olmaz. Ancak diğer etkenlerin olması halinde, besin tüketimi sorunu arttırır. Ürik asit yükselmesi genellikle gut hastalığında meydan gelir. Bu rahatsızlığın oluşmasında doğumsal olan enzim eksikliklerinin etkisi bulunmaktadır. Fakat kandaki ürik asit değerlerinin değişmesinde başka etkenlerde etkili olabilir. Özellikle kemik iliği hastalıklarında, kansızlık gibi durumlarda ürik asit değerleri yükselir. Ürik asit miktarındaki artış doku yıkımından, ağır yanıklarda, travma ya da tümör tedavisi sırasında görülebilir. Hastada kronik böbrek yetmezliği varsa, idrardaki ürik asit atılması azalır. Böbreklerin çalışmasında %50 oranında azalma olmadığında, genellikle kanda ürik asit değeri artmaz. Nadiren ürik asit değerinin yüksekliğiyle birlikte gut belirtileri ortaya çıkabilir. İlaçların bazıları idrardaki ürik asit atımını azaltır.