Nükleotit
Nükleotit, beş karbonlu şeker, fosfat ve azotlu organik bazların oluşturduğu kimyasal bileşime nükleotit adı verilir. Nükleik asitlerin en önemli yapıtaşlarından biri olan nükleotitler, ismini taşıdığı bazdan almaktadır. İsim veren bazlar ise iki grupta incelenmektedir. Pürin bazlar adenin, timin adını alırken pirimidinler ise sitozin, guanin ve urasil olarak ikiye ayrılmaktadır.
Ayrıca koenzimlerin yapısında da nükleotitler bulunmaktadır.
Nükleotitlerin Yapısı
Nükleik asitlerin oluşması için nükleotitler, üst üste dizilip kovalent bağla birleşerek ortaya zincir bir yapı ortaya çıkar. Nükleotitler nükleik asitleri oluştururken nükleik asitler de RNA ve DNA'ın yapısını oluşturur. RNA zincirli bir yapıda iken DNA ise birçok bağlantılı zincirden meydana gelir. Nükleotitlerin şeker kısımlarına ise riboz ve deoksiriboz adı verilir. Eğer nükleotit içinde fosfat yoksa bu yapıya nükleozit adı verilir.
Nükleotitler, birbirine bağlanırken bazlardan yardım alırlar. Pürin bazlar her bağlanmada pirimidin bağlarını da karşısına alırlar. Nükleotitler bağlanırken zayıf hidrojen bağı kurarlar. Birçok canlının yapısında bulunan bu bağlara canlıların yapıtaşı dersek yanlış olmaz.
Nükleotitlerin Bağları
Nükleotitlerin oluşumunda fosfat ve şeker arasında ester bağı bulunurken şeker ve baz arasında ise glikozit bağı bulunmaktadır. 5 karbonlu olan DNA şekeri deoksiriboz ismini alırken eğer bu nükleotit RNA ise riboz şekeri adını alır.
Adenin, timin, guanin, sitozin DNA'da bulunan bazlardır. RNA'da ise adenin, guanin, sitozin ve urasil bazları bulunmaktadır. DNA'nın yapısında bağ kurulması halinde adenin bazının karşısına timin, sitozin bazının karşısına ise guanin bazı gelir. Eğer bu işlem RNA sentezi işlemi ise adenin bazının karşısına urasil gelir.
Nükleotitlerin nükleik asitleri oluşturduğunu söylemiştik. Canlılarda bulunan nükleik asitler ise iki grupta incelenir. - DNA: Nükleik asitlerden iki zincirin hidrojen bağı ile birbirine bağlanması sonucu meydana gelir. En önemli özelliği kendini eşleyebilmek olan DNA, çok hücreli canlılarda çekirdek, kromozom ve mitokondride bulunur. Tek hücreli canlılarda ise DNA, sitoplazmada bulunur. DNA polimeraz enzimi sayesinde kendini eşleyebilen DNA, canlı soylarının aynı kromozomda kalmasını sağlar.
- RNA: Tek sıra halinde oluşan RNA, nükleotit birleşimiyle meydana gelir. En önemli görevi ise protein sentezi yapmaktır. Kendini eşleyemediği için DNA üzerinde oluşan bilgiye göre RNA molekülleri sentezlenir. Özellikle kas hücrelerinde bulunan RNA, mitokondri, ribozom, kloroplast ve çekirdekte bulunur.
22.01.2024 01:22:11
Nükleotit ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
