hipoklorik asit
Hipoklorik Asit, hipoklorik formülü ClO olan bir iyon köküdür. Bileşiklerinde ise kök her zaman bir elektron alır. En fazla kullanım alanı HClO hipokloroz asit elde edilmesi içindir. Bunun dışında dezenfektasyon, deodorant ve beyazlatıcı maddelerin formüllerinde kullanılır. Bunlardan en yaygın olanı NaClO kimyasal formülü olan sodyum hipoklorittür.
Bu oldukça iyi bir dezenfektan olan ve yaygın kullanım alanına sahip bir kimyasaldır. Sıvı halde olan sarı yeşilimsi sulu çözelti şeklinde ve güçlü bir klor kokusuna sahiptir. Evlerde kullandığımız çamaşır suyu bu kimyasaldır. İçeriğindeki klor oranı genellikle %15-% 16'lık sulu çözelti halinde ticareti yapılır. Bu şekilde sulu çözelti olarak çamaşır suyu, sıvı klor, javel suyu hipo ağartıcı temizlik maddesi olarak adlandırılır.
Hipoklorik asit nedir?
Hidrojen ve klorun birleşimiyle meydana gelen asit hidroklorik asit olarak tanımlanır. Kimyasal formülü HCl olan asidin molekül ağırlığı da 36,4 tür. Renksiz bir sıvı olup, oldukça keskin kokuya sahiptir. Bu asidin kokusu kişinin nefes almasını zorlaştıracak düzeydedir. Bu kokuya maruz kalanlar etkili bir öksürük nöbeti geçirebilirler. Bu yüzden hipoklorik asit kokusuna maruz kalan kişilerin en kısa sürede açık havaya çıkarılması ve ciğerlerin bol miktarda oksijenle doldurulması gerekir. Özellikle astım hastası olanlar bu asidin kokusuna çok duyarlı olur. Kokuyu içlerine çektiklerinde astım nöbetleri geçirebilirler.
Hidroklorik asit demir çelikten, PVC alanına, gıda sektöründe, organik madde üretiminde pek çok alanda kullanılmaktadır.
Ticaretteki derişik hidroklorik asit içeriğinde %37 oranında hidrojen klorür vardır. Bu madde basınç altında kolay şekilde sıvılaşabilir. Saf olan hidrojen klorür renksiz, berrak bir sıvıdır. Bunun içine herhangi bir kirlilik unsuru girerse renksiz bir halden sarı bir kimyasala döner.
Hipoklorik asit elde etme yöntemleri nelerdir?
Hipoklorik asit elde edilmesi için önce hidrojen klorür gazı elde edilmelidir. Sanayide hipoklorik asit tuzun üstüne dökülmüş ısıtılmış sülfürük asit nedeniyle açığa çıkan hidrojen klorür gazının suya gönderilmesiyle elde edilir. Bu yönteme Leblanc denir. Bu yöntemle sodyum sülfatta elde edilir. Bu tepkime için döner tabanlı mekanik fırınlar kullanılır. Bu asit halk arasında tuz ruhu olarak bilinir.
Tuz ruhunun sarı renkte olmasının nedeni içeriğindeki demir lll klorüründen kaynaklanır. Yapı itibarıyla oldukça yakıcı ve keskin kokuludur. Mermer bir yüzeyi bile eritecek kadar etkili bir asittir. Eğer ciltle temas ederse üçüncü derece yanıklara, kalıcı izlere neden olur. Ayrıca kişinin nefes almasını zora sokar, öksürüğe neden olur. Özellikle astım hastalarını ciddi derecede etkiler. Uzun süre asidin solunması halinde asit zehirlenmesi ortaya çıkabilir. Bu olumsuz etkilerine rağmen evlerde tuvalet temizliğinde kullanılır. Ancak gebe kadınların bu asidi kesinlikle solumaması gerekir.
Hidroklorik asit elde etme yollarından biri ise elektrolizle elde edilen klorun hidrojen atmosferinde yakılması sonucunda oluşan hidro klorürürün sudan geçirilmesiyle olur. Buna Solvay yöntemi denir. Bunun yapılması için ergitilmiş silisten yapılan kaplar kullanılmaktadır. Bu şekilde elde edilen asit oldukça saftır. Sanayide ayrıca organik moleküllerin klorlanması sırasında da bolca hidrojen klorür ortaya çıkar. Bu gazlardan da hidroklorik asit elde edilebilir.
Hidroklorik asidin aktif metallerle kolay tepkimeye girmesi, bunların klorür tuzlarını yapma olanağı sağlar. Bunun sonucunda hidrojen açığa çıkar. Hidroklorik asit ile çinkonun tepkimeye girmesi, laboratuvarda hidrojenin elde edilme yöntemidir. Permanganat, mangan dioksit gibi maddeler hidroklorik asitten klorun ayrışmasını sağlar.
Hipoklorik asit özellikleri nelerdir?
Ametaller bu asitle tepkimeye girmezken, cıva, altın, bakır, gümüş gibi metaller ise hidroklorik asitten etkilenmez. Hidroklorik asit çeşitli metal tuzlarını bozmaktadır. Ayrıca hidroklorik asit ve nitrik asit karışımının hal arasındaki tanımı altın suyudur. Bu platin, altın gibi metalleri çözündürmeye yarar. Kullanılan takıların altın gibi görünmesine, kararmamasına yardımcı olur. Altınlarda eski parlaklığını kaybettiyse altın suyuna batırılarak eski parlak haline döndürülebilir.
Çok kuvvetli bir asit olan hidroklorik asit, çözelti halinde olduğunda tamamen iyonlaşabilir. Gümüş nitrat çözeltisiyle oluşan beyaz renkli çözelti ve oksidanlarla tepkimesiyle açığa çıkan klor kokusundan hemen anlaşılabilir. Hidroklorik asit kullanım alanları arasında klorürlerin elde edilmesi, metal ürünlerin temizliği, bazik sistemlerin nötralizasyonu sayılabilir.
20.01.2024 08:57:09
hipoklorik asit ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
