{ "title": "Amino Asit", "image": "https://www.asit.gen.tr/images/amino-asit.gif", "date": "20.01.2024 10:17:23", "author": "Emre Sayın", "article": [ { "article": "
Amino asit, kimyada karboksil fonksiyonel gruplarla birlikte âmin içeren moleküllere verilen isimdir. Amino asitlerin peptit bağlarıyla birbirlerine bağlanmaları sonucunda oluşturdukları kısa zincirlere peptid adı verilirken uzun zincirlere ise polipeptid ya da protein adı verilir. Oluşturulan bu proteinlerde tüm amino asitlerin bulunması şart değildir veya oluşturulan polipeptidlerin yapısındaki amino asitler değişim göstererek farklılaşmayla da sonuçlanabilir.

20 farklı amino asit türü vardır. Bunlar: Glisin, Alanin, Valin, Lösin, İzolösin, Fenilalanin, Triptofan, Metiyonin, Prolin, Serin, Treonin, Asparajin, Sistein, Glütamin, Tirozin, Aspartik asit, Glütamik asit, Lizin, Arjinin ve Histidin'dir. 20 amino asit türünden 10 tanesi temel amino asitler olarak geçer. Temel amino asitler ise İzolösin, Lösin, Lizin, Metionin, Fenilalanin, Treonin, Triptofan, Valin, Arjinin, Histidin şeklindedir. 10 temel amino asidi vücut kendisi üretemediği için dışarıdan alınması gerekmektedir. Temel amino asitler özellikle çocukların büyüme ve gelişiminde etkin rol oynar.

Amino asit türleri

İzolösin: DNA tarafından kodlanan 10 temel asit türünden biridir. Vücut tarafından üretilemediği için dışarıdan temin edilmesi gerekir. Neredeyse tüm protein yapılarında rastlanan izolösin: et çeşitlerinde, süt ve süt ürünlerinde, yumurtada, baklagillerde bol miktarda bulunmaktadır.

Lösin: Temel amino asitler içerisinde yer alır. Kasların gelişiminde etkin rol oynar ve hemen hemen tüm protein yapılarında mevcuttur. Baklagil, tahıl ve süt ürünleri içinde bulunur.

Lizin: Temel amino asitlerden bir diğeridir. Yaralanma sonrası, ameliyatların ardından, sakatlık süreçlerinde iyileşmede etken rol oynadığı düşünülmektedir.

Metionin: Metiyonin olarak da bilinen temel amino asitlerin vücuttaki yağ yakımına yardımcı olan türüdür. Vücudun kendisi üretemediği için dışarıdan alınması gerekir. Daha çok sebze ve meyvelerde bulunur.

Fenilalanin: Görünüşü beyaz tozu andıran diğer bir alfa amino asittir.

Treonin: Daha çok balıkta ve diğer deniz ürünlerinde bulunur. Tıpkı diğerleri gibi vücut için gereklidir ancak yalnızca dışarıdan alınabilir.

Triptofan: Serotonin ve melatonin salgılanmasında, karaciğer gelişiminde etkili olan temel amino asittir.

Valin: Doğada baklagillerde, et ve sütte, susamda bulunan Valin sonradan sigaranın da içine eklenmiştir.

Arjinin: Hayvansal proteinler içinde yer alan temel amino asit türüdür.

Histidin: Özellikle çocukların gelişiminde dışarıdan alınması oldukça önemlidir.

Alanin: Moleküler yapısı en basit amino asitlerden biridir. Neredeyse tüm protein yapılarında rastlandığı için protein içeren tüm besinlerde mevcuttur.

Asparajin: Sinir sisteminin dengesi için önemlidir. Sakinleşme, rahatlama gibi davranışlarda etkisi vardır.

Aspartik asit: Vücuttan zararlı maddelerin atılmasına yardımcı olan bu amino asit türü aspartat olarak da bilinmektedir.

Sistein: Yan zincirinde kükürt içerir.

Glutamik asit: Sodyum glutamat ya da kısaca MSG olarak da bilinen bu amino asit türü gerekli olmayan ancak en çok rastlanan türdür. Yararlı ya da zararlı olduğu yönünde kesin kanıtlar olmamakla birlikte yiyeceklerde aroma arttırıcı olarak kullanılır.

Glutamin: Yan zincirinde karboksamit içeren bir amino asitt türüdür.

Glisin: Merkezi sinir sistemi için önemlidir ve proteinlerin yapısında nadir olarak görülür.

Prolin: Proteinleri meydana getiren prolin, her amino asitte olduğu gibi yapısında âmin barındırır.

Serin: Hayvansal proteinlerde sıkça rastlanan diğer bir asittir.

Tirozin: İlk olarak peynirde bulunmuş olan asit türüdür.
" } ] }